6 августа 1965 г. - родился в местечке Бобр Минской области Крупского района.
1978-1983 - учился в Республиканской школе-интернате музыке и изобразительному искусству.
1983 - поступил в Белорусский театрально-художественный институт (г. Минск) на первый курс монументально-декоративного искусства.
1984-86 - служил в Советской Армии, в Афганистане.
1989 - судим Минским городским судом за чествование 71 годовщины Белорусской народной республики.
1990 - окончил Белорусский театрально-художественный институт, с 1990 г. живет в Витeбске.
1991 - вступил в Союз художников Беларуси.
В выставках принимает участие с 1987 года.
1992-1996 - Реставрация Кафедрального костела г. Могилева.
1992, красавик - 1994, красавик - Постановка спектакля «Король Лир» (сценография, костюмы, полиграфия) - Витебск, Академический театр им. Я. Коласа.
1995-1998 - Роспись Бобрской церкви св. Николы Чудотворца.
1999 - Перфоманс «Гной для президента». Осужден на 2 года условно.
1997, 1999 - Постановки в театре им. Я.Коласа, Витебск.
1992 - Выставка в Минске.
1992 - Выставка в Могилеве.
1998, 1999 - Выставки в Орше.
Советская Белоруссия,
1991 г.
«Пушкин в Витебске» – так, без инициалов (а вдруг – тот самый, поэт?), озаглавлена первая выставка молодого художника, который в недавнюю студенческую пору обрел известность своими шокирующими призывами «За Беларусь без жидов и коммунистов». Тогда, в Минске, выходки Александра Пушкина серьезных последствий для него не имели. Получив достаточно престижное направление на работу в Витебск, честолюбивый юноша уже вскоре вновь мелькнул в милицейских сводках: был задержан со взрывопакетом неподалеку от памятника Ленину. Обошлось…
И вот – попытка «бабахнуть» выставкой. Ее открытие было приурочено к юбилею провозглашения БНР. Церемонию обставили, мягко говоря, нетрадиционно: трубил горнист, девушки водили хоровод, сам герой события явился народу в национальном костюме и соломенном капелюше, сжимая в руке белого голубя. < …>
«Грюнвальдское» полотнище с красным крестом, вывешенное на здании рядом с местом выставки, на какое-то время стало предметом распрей между единомышленниками Пушкина и витебской милицией.
А что же сама экспозиция? Вторичность мысли и формы, плакатная прямота большинства «работ», их явная политизированность напоминали репродукции современного авангарда в «Огоньке».
Он, вероятно, даровит, этот Пушкин, да и педагоги в БГТХИ многое ему дали. Но до настоящего искусства, исповедального, пронизанного скорбью, мудростью, человечностью, путь труден и долог. Не о сиюминутной сомнительной известности, замешенной на претенциозной, эпигонской форме и политических амбициях, надо бы радеть человеку, называющему себя художником. Тот, великий Пушкин, это понимал лучше многих своих современников. < ….>
Вечерний Минск, 1992 г.
В Доме литератора был отмечен легально День провозглашения Белорусской Народной Республики: 25 марта 1918 года стало вехой в истории. Истории, предопределившей и трагический путь многих ее сыновей. Поименно называл Василь Быков тех, кто смог подняться над страхом, собственной судьбою. Переполненный зал встал, отдав дань их памяти. В стихах и песнях, звучавших в этот вечер, и выступлениях как бы незримо присутствовали и эти строки Максима Богдановича: “Беларусь, твой народ дачакаецца залацістага, яснага дня. Поглядзі, як усход разгараецца, колькі ў хмарах залётных агня!”
Здесь же, в Доме литератора, можно познакомиться с “живописью, инсталляцией и объектами” Александра Пушкина. Есть предположение, что великий поэт проезжал через Витебск.
А наш А.Пушкин не только проезжал, но и живет там. В его работах есть и фантазия, и непривычный взгляд на мир, даже некоторая манерность в виде
брошенного “адью” в обращении к посетителям своей первой персональной выставки в Минске.
Но нет здесь скуки, так что никому зевать не приходится.
Література i Мастацтва, 1992 г.
Год назад Алесь Пушкiн ладзiў у горазде над Дзвiною выставу пад назовам «Пушкiн у Вiцебску». А сёлета, 25 сакавiка, у Дзень незалежнасцi Беларусi, ён адкрыў выставу ў менскiм Доме лiтератара – «Пушкiн зь Вiцебску». На адкрыццi мела месца тэатралiзаванае дзейства (перфомэнс).
У iм бралi ўдзел сам мастак, апрануты ў адмысловую свiтку i капялюш з пяром, Чорны раяль, аголеная мадэлька i жывы певень. Падчас перфомэнса гучала музыка i вершы, гаэлi бенгальскiя агнi. Адным словам, мастак ужо каторы раз пераконвае гледачоў, што Дзень незалежнасцi – гэта неабавязкова «свята са слязамi на вачах», ёсць у жыццi месца радасцi.
Колькi слоў пра саму выставу. Часткова яна складаецца з твораў ужо экспанаваных. Скажам, у Вiцебску была iнсталяцыя-дыпцiх «Адзенне Беларусi народнай» i «адзенне Беларусi сацыялiстычнай». Першая частка – народны строй з музея, другая – пудзiла «калгаснiка». Цяпер гэта – трыпцiх, дыпцiх дапоўнены голым манекенам жаночага полу, дэкарыраваным аплiкацыямi ў выглядзе грашовай купюры (50 р.) i талонаў на харчаванне – «Адзенне Беларусi сучаснай».
Жывапiсныя работы Пушкiна з лiку новых, створаных за год, што прайшоу з выставы у Вiцебску, i нiдзе дагэтуль не экспанаваных, – у большасцi ўспрымаюцца як эскiзы (i такiмi фактычна з’яўляюцца) будучых грунтоўных твораў. Вiдаць, час мастаку пераасэнсаваць сёе-тое са свайго творчага вопыту i не распыляцца на драбязу. Тым болей, што А.Пушкiн мае высокую рамантычную мару – зрабіць роспiсы i вiтражы ў Полацкай Сафii.
П. Васiлеускi
P.S. З выставы невядомымi асобамi ўкрадзена некалькi творау. Цi не сведчыць гэта аб поспеху мастацтва А.Пушкiна ў гледачоу?
26 марта 1992 г.
Газета "Молодежные Новости",
26 марта 1992 г.
Чарговая выстава маладога беларускага мастака Аляксандра Пушкiна пачалася 25 сакавiка ў Мiнску. Дата не выпадковая: 25 сакавiка – Дзень незалежнасцi Беларусi.
Мiнская выстава мае назву “Пушкiн з Вiцебска”. Даволi нечакана, бо нi для каго не сакрэт, што Аляксандр не нарадзiўся у нашiм горадзе, а пераехаў сюды яшче не так даўно.
Але, як ён сам кажа, тут збiраецца застацца назаўсёды...
З. ВАЛЬЖЫНА
Свабода, красавік 1992 г.
26-гадовы Аляксандар Пушкiн зноў вясялiў публiку, што сабралася 25 сакавiка ў менскiм Доме лiтератара на сьвяткаваньне Дня Незалежнасьцi i трапiла на выставу гэтага скандальна вядомага мастака.
Якiя ўражаньнi ад выставы? Першае – разгубленасьць ад вялiкай колькасьцi людзей, карцiн, моцнага асьвятленьня, тэлекамэраў, музыкi. Другое – аголеная натура,
выстаўленая на ўсеагульны агляд, каб «простыя» людзi адчулi момант мастакоускага натхненьня. Трэцяе – кароткая рэплiка паэта Сяргея Грахоўскага: «Бачьце, у нас тут таксама парнас», i скептычная ўсьмешка лiдара Беларускага згуртаваньня вайскоўцаў падпалкоўнiка Мiкалая Статкевiча.
А што карцiны? А нiчога. Тут было усё: ад прымi-тыўных УНОВIСаўскiх матываў i «правiнцыйных мастачкоў» пад Шагала да някепскiх партрэтаў сяброў.
«Амаль усе карцiны падораны». Вiдаць, тым, хто безапэляцыйна пiсаў у кнiзе водгукаў: «Аляксандр – ты генiй», цi «Саша – ты наш человек». Шкада было пеўня, якога «Пуша»
падкiдаў у паветра. Дарэчы, ён, гэты певень, мабыць, i быў самы шчыры и непасрэдны з усiх удзельнiкаў iмпрэзы. Яму проста было страшна.
У гэтыя ж самыя днi Аляксандар Пушкiн быу таксама завочна прадстаўлены праз нюёркскую газэту «Беларус» нашай дыяспары ў ЗША и Канадзе як «чалавек, адданы
справе нацыянальнага адраджэньня, якi адным зь першых воiнау-вэтэранаў Афганскае вайны выступiў зь яе публiчным асуджэньнем». Згадваецца, што «за арганiзацыю i
правядзеньне мiтiнгаў у гонар Дня Незалежнасьцi Алесь Пушкiн двойчы гвалтоўна быў затрыманы менскай мiлiцыяй i адзiн раз быў прыцягнуты да судовае адказнасьцi
напрыканцы 80-тых гадоў». Сябра Сойму БНФ паэт i бард Сяржук Сокалау-Воюш, якi пiша гэтыя радкi ў «Беларусе», падкрэсьлiвае таксама, што «лёзунг» «За Беларусь
без камунiстаў» (так у тэксьце – рэд.) публiчна прагучэў з вуснаў Пушкiна яшче тады,
калi многiя з нашiх суайчыньнiкаў на Беларусi не адважвалiся пра гэта i падумаць».
Тутака ж другуецца адкрыты лiст А.Пушкiна «да беларускага грамадзтва ЗША і Канады». «Зьвяртаюся да Вас, як мастак i грамадзянiн нашай агульнай Бацькаўшчыны.
У гэты нялёгкi для Беларусi час, час развалу эканомiкi i палiтычнага крызiсу, найбольш стратаў зазнае духоўная і культурная спадчына нашага народу, якая па-ранейшаму
бессаромна рабуецца, а то і афiцыйна вывозiцца з краiны. Неабходнасьць захаваньня беларускага жывапiсу ў руках нашага народу падштурхнула мяне да думкi стварыць
прыватную галерэю сучаснага мастацтва ў Вiцебску. Невялiкае памяшканьне, якое я маю, патрабуе аднаўленьня. У пэрспэктыве трэба мець и набыцьцё нечага большага,
але сродкаў катастрафiчна нестае. Добра разумеючы, што ўсялякай дабрачыннасьцi ёсть разумныя межы, я тым не менш прашу ў Вас грашовай дапамогi на ўзаемнавыгодных умовах…»
«Алесь засiм шчыры …………. да наіўнасьцi, чалавек, - дадае ў канцы Сокалаў-Воюш. – Пра такiх кажуць, што iм цяжка не паверыць…»
Алесь АС
№8 (29) апрель 92 г.
На центральном проспекте Минска, возле главного входа в парк им. Горького, висит большой плакат, извещающий о выставке в Доме литератора произведений
Пушкина-Витебского. Это которого ж Пушкина? Память уводит на несколько лет назад, когда фамилия студента нашего театрально-художественного института прогремела
на весь тогдашний СССР. Неужели тот?
Да, тот самый. Только теперь это уже настоящий профессионал, окончивший вуз, живущий и творящий искусство на родине Малевича
и своей. Случайность? А может, как раз и нет, может, появился новый гений, а уж талант так точно. Ведь уже тогда, в годы учебы тезка великого русского поэта проявил незаурядное
мужество, выйдя на улицу с плакатами против того строя. Недовольных было много, но чтобы вот так открыто и честно, не за рюмкой на кухне – на улице, зная, что репрессий не миновать, - таких мы знаем единицы.
Современный Александр Пушкин остался верен самому себе: открытие выставки началось со скандала. В фойе Дома литератора, где вывешены картины, среди гостей на рояле восседала совершенно обнаженная девица. Как часть экспозиции. То ли как знак откровенности художника, то ли для какого-то перчика к и без того разнообразному «меню» на стенах, а, может, просто для развлечения. Ну устраивал же абсолютно голый Пикассо многолюдные приемы, любил эпатировать публику и другой великий коллега Сальвадор Дали. Правда, Беларусь хоть и стала исключительно суверенной, но все равно это не Испания – девицу быстренько изъяли, но зато осталась в экспозиции, открывая ее, работа под названием «Туша», написанная только с помощью руки и собственной кровью…
Вообще, создалось впечатление, что у художника Пушкина нет не только предрассудков, но и стереотипов. Выставка впечатляет разнообразием тем, цветов, используемых материалов.
Рядом с филигранно исполненными эскизами витражей для церкви с рублевской яркостью и чувством написанное «Знамение», несколько дивно-нежно-импрессионистских мгновений, натуральный летающий змей, остановленный множеством нитей, целая серия с чем-то кубическим и реальной колючей проволокой… Лично мне, да и не только мне, судя по написанному в книге отзывов, Алесь Пушкин этой своей незашоренностью, постоянным поиском адекватной формы выражения еще более понравился.
Хотя мысленно согласилась с призывом одного почитателя (из книги отзывов): меньше злости сердечной, больше боли душевной! Потому что стремление художника иллюстрировать свои сиюминутные политические пристрастия обманчиво. Сколько гнева у него на партбилет, красный флаг, отмеченные свастикой, и сколько надежды на бел-червона-белый. Увы, при последнем ему удалось лишь вывесить свои картины в фойе перед кафе, где отдыхают и выпивают. Как и прежде, а может еще более, художник одинок в своем желании подарить себя людям. О выставке знает очень мало людей, на ней, к сожалению, мало посетителей, потому что реклама, объявления сейчас стоят немалых денег. Из летящих же по проспекту троллейбусов и машин не прочитать текст одного-единственного плаката. Но, несмотря на это, нашлись «знатоки» и «ценители», воспользовавшись отсутствием охраны (ну, право, может ли художник все сам предусмотреть, да и на это также нужны средства), укравшие три иконы и два картины. Представляете, каково ему было узнать о пропаже, хоть сам и не является собственником: все свои творения он уже раздарил.
Так что независимо от строя и <....................> художник со своей некоммерческой бесплатной выставкой оказывается <без>защитным, а общество не может, не желает ему помочь. Картины не нашлись, зато руководству Дома литератора <не>понравилось хождение и допросы милиции. Опять одни неприятности от этого мятежного Пушкина… Хотя, большое спасибо писательскому дому.
Он остался одним из очень немногих живых очагов культуры. Дворец искусств, да этот дом, можно причислить сюда и самостийную
выставку-продажу на улице возле художественного салона. И все. На двухмиллионный город!
А ведь воистину не хлебом единым… Чем дольше я смотрела на картины молодого художника, тем теплее становилось неуютное фойе Дома литератора. Здесь были красота, надежда и вера.
Выставка «того самого Пушкина» в Доме литератора Минска продлится до 23 апреля. Открыта она в то же время, что и кафе. С 4-х до 5 часов <не> ходите, кафе и выставка закрыты.
<А> вот до и после – вход свободный. Сходите, не пожалеете. Можно не разделять политические взгляды художника, но… талант есть талант.
М. Орлова.
ПУШКІН З ВІЦЕБСКА - Ў МАГІЛЁВЕ
Разы два ў фае абласной выставачнай залы, што побач з драмтэатрам, зазірнулі заклапочаныя паставыя міліцыянеры. Пераканаўшыся, што намёкау на крымінал няма, зніклі.
Незвычайна многа, па магілёўскіх мерках, было народу на адкрыцці экспазіцыі
твораў маладога віцебскага мастака Алеся Пушкіна. Маладога, але ўжо даволе вядомага ў рэспубліцы.
Не тым, што імя і прозвішча супадаюць са славутым паэтам. Вядомасць іншага плана. І, як ліцчаць некаторыя, скандальная.
Магчіма таму, што таленавіты і катэгарычны мастак і ў творчасці сваей, і ў палітычных прыхільнасцах ніколі не хаваў сваіх густаў і поглядаў. Наадварот – гучна пра іх абвяшчаў. Што ў пару, калі партыя ўсіх і заўсёды на свой розум і меркі “асаджала пугаўём”, было даволі небяспечна для любой творчасці і жыццёвага кволага дабрабыту. Зрэшты, пара гэта скончылася, дай Бог, наўсёды. 17-га кастрычніка сотні магілёўцаў (і прадстаўнікі усёй мясцовай прэсы) праявілі павышаную цікавасць да адкрыцця выставы твораў Алеся Пушкіна.
Выстава незвычайная і першая такая ў горадзе. Бо прымеркавана яна да 300-годдзя Магілёўскага касцёла Святога Станіслава – ўнікальнага на Беларусі помніка культуры, гісторыі, архітэктуры, мастацтва. І арганізавана пры садзеянні Беларускай Каталіцкай грамады. А прычым тут мастак Пушкін? А пры тым, што мае самае прамое дачыненне да адраджэння касцёла.
Два гады таму гарадскія ўлады аддалі нарэшце вернікам зганьбаваную святыню. Увесь гэты час ідуць рамонт і абсталяванне разграбаванага і запушчанага храма, а таксама рэстаурацыя. Аўтарам мастацкай канцэпцыі рэстаурацыі касцёла і з’яуляецца Алесь Пушкін.
На выставе паказаны яго работы, створаныя ў проста неварагодным тэмпе за некалькі апошніх месяцеў у Магілёве. Гэта копіі і эскізы фрэсак на рэлігійныя тэмы, якія ёсць і нават будуць у касцёле, бо некаторыя страчаны (загінулі), некатарыя толькі надаўна знойдзены, патрабуюць вывучэння і аднаўлення... Сярод ясноўных экспанатаў будучы выгляд галоўнага алтара і эскіз фігуры дзевы Марыі для яго, шмат элементаў мастацкага вырашэння інтэр’ера неардынарнага помніка культуры.
Незадарма зараз з кірауніцтвам гарвыканкама (С.А.Габрусеў і інш.) урачыста адкрывалі выставу пробашч касцёла Св. Станіслава ксёндз У.Блін, госці магілёўскай парафіі з Польшчы, каталіцкіх абшчын СНД, праваслаўныя святары Магілёва.
Другія творы А.С.Пушкіна (акрамя прызначаных для храма) паказваюць вельмі нетрадыцыйны талент неардынарнага чалавека. Розная тэхніка і матэрыал, розная манера – ад рэалізму (у “саўковым” уяўленні) да алегарычных кампазіцый і ў нечым абстрактных палотнаў, дэкаратыўныя кампазіцыі (нават са скульптурай). І – зусім нечаканая карціна – алегорыя бел-чырвона-белага сцяга. Матэрыял – палатно і ўласная кроў аутара. Так вось. Ён у прамым сэнсе піша не толькі алеем, тэмперай, акварэллю, ляўкасам…
Кароткія нататкі не дадуць аб’ёмнага ўяўлення пра гэтую падзею ў культурным і рэлігійным жыцці Магілёва. Можна прывесці некалькі назваў работ розных памерау і жанраў: “Маці Сусвету”, “Святы Іязафат Кунцэвіч”, “Ікона Бялыніцкай Божай Маці” (заступніца касцёла, копія А.Пушкіна), “Лёс майго бацькі”, “Акорд вольнасці”, “Анёл чырвонай ружы”, “Ноч над Віцебскам”, “Нікольская царква ў Магілёве” (у вельмі цікавам ракурсе). Ды заметка – не каталог выставы. Лепш паглядзець на свае вочы, а не ў газеце (дарэчы, фатаграфаваць на выставе забаронена). Экспазіцыя магла быць і больш поўнай, ды кіраўнікі горада не знайшлі магчымасці прывезці яшчэ шэраг твораў мастака з далёкага (165 км) Віцебска.
Ды дзякуй і за гэта. Бо яшчэ гады два-тры таму ніякім чынам не маглі б убачыць такое, толькі пачуць. Брэх ідэалагічных шавак…
Дык заходзьце, паглядзіце. Не пашкадуеце. Гэта, нагадваем, на Першамайскай вуліцы ў абласной выставачнай зале. Да 30 кастрычніка.
М.Ножнікаў
PS. А што датычыцца палітыкі, якой іншы раз папракаюць А.Пушкіна, дык успомніце хаця б ворага самадзяржаўя паэта А.Пушкіна, або таго ж І.Репіна (“Арышт прапагандыста”, “Не чакалі”, “Бурлакі на Волзе” і г.д.) Ці ж можа сапраўды мастак быць зусім па-за палітыкай?
Магілёуская Праўда, кастрычнік 92 г.
Наверное, есть что-то символическое в том, что празднование торжеств 300-летия кафедрального костела св.Станислава началось не с религиозных песнопений и проповедей, а с выставки художника Александра Пушкина из Витебска. Или, как он называет себя – Алеся. Могилевский храм католиков уникален своими фресками. И именно художники возрождают из небытия, из-под напластований краски, пыли и времени одухотворенную красоту. Один из тех, кто дарит храмовым росписям вторую жизнь, - Пушкин. Работа в костеле дала его творчеству новый заряд энергии. Поэтому и выставка в Могилеве проходит под общим названием «Костел в искусстве», хотя в ней рядом с 
копиями храмовых росписей и проектами реставрации присутствуют картины, наполненные философскими раздумьями о времени, вере, смысле бытия, окружающем мире и своем месте под солнцем.
…Открытие выставки и торжеств собрало много поклонников прекрасного, но в этот день в центре внимания были гость из Влоцлавека епископ Бронислав Дэмбовски и мэр Могилева Сергей Габрусев. Они и открыли выставку. Ее «создатель» скромно отмалчивался в стороне в то время, как его однофамилец Игорь Пушкин, директор музея истории Могилева, исполнял обязанности гостеприимного «хозяина» и добровольного гида.
Под старыми сводами костела в этот день звучала органная музыка, а торжественную литургию вел архиепископ Беларуси Казимир Свентэк.
Л.Федорович
ТРУДОВАЯ СЛАВА, №37, октябрь 1992 г.
Всякий талант – ценность и загадка. А если этот талант направлен к человеку, чтобы сделать его жизнь наполненной и светлой – ценен вдвойне.
Недавно в выставочном зале по улице Болдина открылась выставка, где экспонировались работы молодого, но уже довольно известного в Беларуси витебского художника Александра Пушкина.
Может быть потому, что талантливый и категоричный в своем творчестве и политическом выборе художник никогда не скрывал своих симпатий и взглядов, наоборот – открыто их декларировал, что в прошлые времена было довольно небезопасно и чревато последствиями: отлучением от искусства – привлекает к его личности особое внимание. И первое знакомство с его творчеством убеждает, что он художник от Бога!
Выставка необычная и первая такая в городе. Так как приурочена она к 300-летию Могилевского костела Святого Станислава – уникального в Беларуси памятника культуры, истории, архитектуры, искусства и организована при содействии Белорусской Католической громады. А причем здесь художник Пушкин? А при том, что имеет самое прямое отношение к возрождению костела.
Два года тому назад городские власти отдали наконец верующим поруганную святыню. Все это время идут ремонт и восстановление разграбленного и запущенного храма,
а также реставрация. Автором художественной концепции реставрации костела и является Александр Пушкин.
На выставке показаны его работы, созданные в просто невероятном темпе за несколько последних месяцев в Могилеве. Это копии и эскизы фресок на религиозные темы,
которые есть и даже будут в костеле, так как некоторые только недавно найдены, требуют изучения и восстановления… Среди основных экспонатов – будущий вид главного алтаря и эскиз фигуры девы Марии для него, много элементов художественного решения интерьера неординарного памятника культуры.
Другие произведения А.Пушкина (кроме предназначенных для храма), показывают очень нетрадиционный талант неординарного человека. Разные техника и материал, разная манера – от реализма (в «совковом» воображении) до аллегорических композиций и в чем-то абстрактных полотен, декоративные композиции (даже со скульптурой). И – совсем неожиданная – картина – аллегория бел-красно-белого флага. Материал – полотно и собственная кровь автора. Так вот, он в прямом смысле пишет не только маслом, темперой, акварелью, левкасом, но и вкладывает в свое творчество самого себя без остатка.
Короткие заметки не дадут объемного представления об этом событии в культурной и религиозной жизни Могилева. Можно привести несколько названий работ разных размеров
и жанров: «Мать Вселенной», «Святой Иезофат Кунцевич», «Икона Белыничской Божьей матери», (заступница костела, копия А.Пушкина), «Судьба моего отца», «Аккорд вольности», «Ангел красной розы», «Ночь над Витебском», «Никольская церковь в Могилеве» (в очень интересном ракурсе).
Да заметка – не каталог выставки. Лучше посмотреть своими глазами,
а не в газете (кстати, фотографировать на выставке запрещено).
Экспозиция могла быть и более полной, да руководители города не нашли возможности и средств привезти еще ряд произведений художника из далекого
(165 км) Витебска.
Но спасибо и за это, так как еще года два-три тому назад никоем образом не могли бы увидеть такое.
Заходите, посмотрите, пока еще есть возможность. Не пожалеете. Это, напоминаем, на Первомайской улице в областном выставочном зале. До 30 октября.
Н. Ножников
Ці ведаеце вы Аляксандра Пушкіна? Таго, што “з Віцебска”? Верагодна, што пакуль не ўсе, але ўжо не за гарамі той момант, калі, напэўна, большасць у нашым горадзе будзе яго ведаць. Нядоўга засталося чакаць: у сакавіку Аляксандр адчыніць прыватную галерэю ў адным са старых будынкаў па вуліцы Суворава. Такім чынам, аксіома неардынарнасці асобы мастака Пушкіна будзе падмацавана першай ў горадзе, а мабыць, і ў рэспубліцы падобнай галерэяй.
Па-рознаму ставяцца да Пушкіна людзі. Хто яго проста не разумее, хто прымае такім, якім ён прыходзіць да гледача. (Яго капялюш, хромавыя боты і ўвогуле не вельмі звычныя густы дзіўныя, але ж цікавыя).
Ці свабодны ён, хто ў мінулым стаў вядомым як дзівак, палітычны аферыст, інтрыган? Я прыйшла да яго, каб спытаць, што ён сам пра сябе думае. З самага пачатку мы дамовіліся з Сашай, што будзем шчырымі: ён – у сваіх адказах, я – у матэрыяле аб ім.
Феерыя і тэатральнасць, здаецца, неад’емная частка жыцця Аляксандра Пушкіна. Але, калі ў гэты раз я прыйшла дя яго ў майстэрню, нічога падобнага на тэатр не ўбачыла.
Упершыню за час нашага знаёмства знайшла Сашу ў разгубленасці. Дрэнны настрой і ніякай прыкметы ўсмешкі на твары. А справа была ў тым, што зноў прыйшла да Аляксандра чарговая павестка з міліцыі.
Спачатку Пушкін прапанаваў мне пайсці дадому. Але ўжо праз колькі хвілін нашай размовы згадзіўся, што ўсё-такі лепей пагутарыць пра тое-сёе, чым знаходзіцца ў наспакойнай адзіноце.
Мае пытанні спачатку ўсё не складаліся ў стройны лагічны ланцужок, таму і пачала я адрызу з таго, што прыйшло ў галаву.
– Саша, з чаго пачаўся Пушкін? Такі, як ён ёсць сёння?
– З арміі. Да арміі я “Целину” канспектаваў як ўсе. Выхавацельніца школы-інтэрната па музыцы і выяўленчаму мастацтву, дзе я вучыўся, прымушала. Пасля сканчэння школы паступіў у мастацка-тэатральны інстытут, і мяне забралі ў войска.
– Пачакай, а на беларускай мове ты калі пачаў размаўляць?
– Я размаўляў па-беларуску заўседы. У гады майго навучання …. (з шостага класа) настаўніца рускай мовы доўга адвучала мяне ад “трасянцы” … эксперымен….
- Вернемся да арміі. Чаму ты лiчыш, што менавiта у тыя гады склауся твой характар?
- Першую чвэрць службы я прабыў у вучэбцы ў г. Камышыне, што на Волзе, прайшоў курсы маладых авiяцыйных спецыялістаў.
А потым мяне, як і іншых хлопцаў, пераправілі ў Афганістан, у правінцыю Кундуз. Гэта здарылася у 1984 г., калі аб вайне ў Афгане казалі зусім не тое, што сёння. Служыў я на аэрадроме, ахоўваў бомбасклады. Але ж, не трэба памыляцца. Так, я быў у Афгане, але я не герой. Я проста бачыў усё сваімі вачыма, і ўспаміны аб вайне застануцца назаўсёды са мной. Але я не хадзіў у атаку, не лазіў па гарах, не граў са смерцю. Я толькі сведка.
Маё жыццё у Афгане было не толькі вельмі насычаным, але і павучальным. Так, я быў, як і ўсе там, трошкі наркаманам: паўтара гады смаліў так званы “план”. Зараз жа абыходжуся без яго цудоўна, і ўвогуле не смалю. А там было так трэба. Не аднойчы сутыкаўся ў арміі з горкай праўдай жыцця.
Амаль i ў экстрэмальнай сiтуацыi ў сваiм асяроддзi знаходзiлiся кепскiя людзi, няшчырыя i злыя. Я на працягу ўсёй службы пiсаў дзённiк, зразумела, па-беларуску. А адзiн з нашых, зямляк, знайшоў яго, пераклаў, i данёс начальнiку штаба. Той выклiкаў мяне, заявiў: «Пушкiн, у вашым дзённiку маюцца думкi, якiя супярэчаць палiтыцы партыi i дзяржавы ў гэтай краiне». I я атрымаў 11 сутак гаупвахты.
Трэба дадаць, што на “губе” я быў пяць разоў, увогуле 28 сутак.
– Саша, ты кажаш, што з’яўляешся толькі сведкай. Ці таму ты адмовіўся ад усіх ільгот пасля Афганістана?
– Так, і куля да мяне не даляцела, і ніякай царапіны з тых гадоў у мяне няма. Іншая справа, калі б я прыйшоў дадому інвалідам. А так – сорамна.
– А калі і як пачаліся твае канфлікты з уладамі?
– У 1988 г. За прызывы да курапацкага мітынгу мне далі 15 сутак арышту. Другі раз – у 1989 г. Тады я намаляваў да 25 сакавіка 14 плакатаў і вырашыў выпрабаваць на сябе, ці здольны чалавек тут выказваць асабістую думку. Інакш кажучы, паспрабаваў выступіць у ролі лакмусавай паперкі. Я пазваў аднаго-другога таварышаў. Але са мной на вуліцу ніхто не пайшоў. А нічога дрэннага ў маіх плакатах не было. У іх казалася аб Чарнобыле, беларускай мове, аб непазбежным развале таталiтарнай iмперыi, аднаўленнi беларускай самостойнай рэспублiкi, аб дрэнным экалагiчным становiшчы… 14 лiпеня 1989 г. была заведзена крымiнальная справа. Адкрыты суд зацягнуўся на тыдзень. Вынеслi прысуд: 2 гады ўмоўна з пяцiгадовым выпрабаваўчым тэрмiнам. Хачу сказаць наперад, пасля путча я з палітыкай завязаў. Бо я не палітык, я мастак, і зразумеў, што вельмі многа ў нашым жыцці залежыць ад мастацтва.
– Саша, ты вельмі малады, а ўжо ў Саюзе мастакоў.
– Праз год пасля заканчэння інстытута я ўступіў у Саюз, каб майстэрню далі.
– Такое ўражанне, што ў цябе ўсё ладзіцца, як ты хочаш. Чаму?
– Ладзіцца далёка не ўсё. Вось, напрыклад, з каханнем не шанцуе: пакахаю дзяўчыну, а яна мяне – не. Таму і думаю, можа калі-небудзь у Парыж паехаць.
Закахацца. Нарабіць такое, каб потым было сорамна. А?
А чаму ў мяне ўсё задуманае атрымліваецца? Я па гараскопу Леў, нарадзіўся ў год Змяі. Карацей, так: дурны, дурны, але хітры. Таму ўсё ў мяне атрымліваецца. Зразумела?
– Саша, што ты НЕ збіраешся рабіць у бліжэйшы час?
– Для пачатку, я не збіраюся карыстацца ўяўнай славай дэсідэнта. Буду спрадвечным дакорам для ўладаносцаў. Не збіраюся і багацець. Бо сам выбраў сацыяльны статус. Не хачу, каб скінулі тэрмін па маёй ініцыятыве. Няхай аб гэтым улада думае.
– А табе не здаецца, што гэта ўжо занадта?
– Не, гэта норма. Калі ўлада прыйдзе і скажа: “Пушкін, з табой абыйшліся дрэнна”, я адкажу: “Ура! Я веру, што ў нас прававая дзяржава”.
– Ці праўда, што ты не прадаеш свае творы?
– Праўда, не прадаю, таму, што жывапіс – маё хобі, а я прафесіянал-манументаліст. Я вучыўся 6 гадоу распісваць сцэны, рабіў вітражы. І за гэта зараз я магу браць грошы.
– Ці сур’ёзна ты затрымаўся ў нашым горадзе?
- Безумоўна. Я цяпер “Пушкін з Віцебска”. Дзе б я ні быў, я адусюль вярнуся сюды. І заўсёды тут будуць мае сімвалы – леў, змяя і дэвіз «Contra spem spero” (“Спадзяюся насуперак спадзяванню”).
– Гэта Герман Гессэ? А хто яшче з’яуляецца тваімі любімымі пісьменнікамі?
– Дантэ, Багдановіч, з паэтаў – Блок, Сыс.
– Як ты праводзіш вольны час?
– Маляваць люблю, жанчын дужа кахаю. Дарэчы, у мяне ёсць Муза. Яшче плёткі пра сябе слухаць падабаецца. Гэта ж слава.
Думаю, можа самому якую плетку аб сабе пусцiць
- Дык гэта ж авантурызм чыстай вады!
- Чуткi гэта добра. Я i табе прызнаюся: лукавы i грэшны. Мне вельмi блiзкая шнтрыга, таму што яна нараджае гумар.
- А цi не здаецца табе, што гэты гумарок нечым папахвае?
– Гэта комплексы. Як і беднасць. Я ж дзяўчыне толькі каву і магу прапанаваць. А зараз жанчыну трэба ў рэстаран павесці. Да я ўвогуле жанчын баюся. Спачатку храбруся, нешта кажу ёй. А сам думаю: “Якая прыгожая, добрая, разумная. Я да яе не дарос”. А яшче для мяне вельмі важна, каб выбранніца мая была мясцовая, беларуска.
– Як ты сёння ставішся да нацыянальнага пытання? Усе памятаюць твае вельмі рэакцыйныя лозунгі.
– Сёння я інакш пазіраю на гэта. Ад сказанага не адмаўляюся. Але цяпер многае змянілася, і я за тое, каб Беларусь была з’яднанымі штатамі Еўропы. Няхай чэчэнцы цыгарэты прадаюць, няхай яўрэі бароды голяць і гандлююць, няхай камуністы свае погляды адстойваюць, няхай гомасексуалісты жывуць, як хочуць… Гэта непазбежныя дэмакратычныя працэсы. Толькі так Беларусь стане свабоднай рэспублікай, за якую перад ўсім светам не сорамна. А яшчэ я хачу, каб ўсе канфлікты вырашаліся мірным шляхам: словы, дэбаты,
выставы, акцыі. Але каб ніколі не стралялі. У мяне ёсць работа, якую я намаляваў сваёй крывёй. Дык вось, назва яе “З мінулага”. Гэта да таго, каб кроў засталася толькі ў мінулым.
– Саша, некалькі слоў аб будучай галерэі.
– Па-першае, хачу, каб тут, у нас на радзіме, захаваліся творы цікавых мастакоў, якія непазбежна вывозяць за мяжу. Я веру, што мы вельмі скора будзем патрэбны тут. Таму не трэба пакуль амаль задарма прадаваць сваю працу і душу. Трэба гонар трымаць, не аблізваць боты за 10 долараў. Гол ды васцёр. Зацягнем пояс. Калі нас будуць ведаць тут, пазнаюць і там.
Вярнуся да галерэі. Я напісаў ліст у газету “Беларус”, што выходзіць у Нью-Йорку. Так і так, маю памяшканне, але патрэбны грошы. Хочу адчыніць галерэю, захоўваць лепшае. 25 сакавіка 1992 г. мой ліст надрукавалі. Знайшліся мецэнаты. І вось 25 сакавіка гэтага года я адкрыю на Суворава, 2 галерэю канцэптуальнага мастацтва і акцыі пад назвай “У Пушкіна”. Кожная выстава будзе ўключаць 15-20 работ, экспазіцыйны тэрмін – 6 месяцаў. Часцей рабіць выставы няма грошаў.
. . . . . . . . . . . . . . –
окончание отсутствует
Народное Слово, №34, 27 марта 1993 г.
В Витебске открылась первая приватная галерея современного искусства. В центре города на улице Суворова появилась вывеска “У Пушкина”. Основатель и владелец галереи молодой витебский художник Александр Пушкин.
Конечно, идея открыть собственную галерею в городе была бы утопической даже для очень состоятельного художника, но ее инициатор сослался на классическую формулу: Запад поможет. Год назад Пушкин обратился к знакомым белорусам из Америки, и те с готовностью согласились стать его меценатами.
Интересно, что в числе зарубежных фундаторов галереи наш земляк, поэт, бард Сергей Соколов-Воюш. Но долларовые накопления не имели бы определяющего значения без
поддержки витеблян. Большую помощь оказала витебская экономическая ассоциация “АСК”, которая предоставила помещение под галерею.
Авторами первого вернисажа “У Пушкина” стали художники Витебска, Полоцка, Минска, Гродно. Экспозиция дает представление о состоянии современного искусства и, несомненно, найдет в городе своих почитателей. Я бы выделила работы самого Пушкина “З мінулага”, Натальи Залозной «Успение» и Вавена Юрченко «Подых».
Первая приватная галерея – само по себе приметное событие в Витебске. И презентация ее проходила не традиционно. «У Пушкина» собрались ночью. Несмотря на дождь и
позднее время, пришли многие витебляне, приехали гости из Риги, Минска, Могилева, Белостока. Хозяин галереи устроил маленький праздник с фанфарами, приветственным словом, с фейерверком и символическим тостом.
Праздник удался, открытие состоялось, и теперь в Витебске есть первая частная галерея. Думаю, она откроет витеблянам не только современное искусство, но и положит начало созданию других приватных галерей.
P.S. Приятную новость об открытии галереи омрачил один факт. На следующее утро под мостом Витьбы был обнаружен с травмами и в состоянии сильного опьянения молодой человек. Он в тяжелом состоянии доставлен в больницу. Корреспондент «НС» видела этого парня, который пришел уже пьяным на открытие галереи и вел себя вызывающе. В конце концов все закончилось для него весьма печально. Только боюсь, что этот инцидент станет ложкой дегтя в бочке меда, сослужит дурную славу хорошему начинанию. И у владельца галереи дело начнется с неприятностей.
Т. Пастернак.
(газета Выбар, сакавік 1993 г.)
Калі Віцебску і не суджана стаць палітычнаю сталіцаю Беларусі, то культурнаю – напэўна наканавана. Горад паціху-патроху пачынае канкурыраваць з менскім культурным асяродкам.
Напрыклад, хутка віцябляне змогуць (думаю, не без гонару) сказаць: маем і мы прыватную мастацкую галерэю.
Дзякуючы ініцыятыве і руплівасці ўласніка галерэі, вядомага віцебскага мастака Алеся Пушкіна, дапамозе нашае эміграцыі і мясцовых фундатараў, места Віцебскае атрымае першую прыватную галерэю сучаснага мастацтва.
Адкрыецца яна напярэдадні святкаванняў 75-ых угодкаў абвешчання БНР 24 сакавіка ў (не здзіўляйцеся і не спазняйцеся!)… 0 гадзін 53 хвіліны ў старым горадзе, на трэцім паверсе дома нумар два на старажытнай Узгорскай (пакуль Суворава).
Адметна маюць намер адзначыць 75-годдзе Беларускай Народнай Рэспублікі маладыя прадстаўнікі творчай інтэлігенцыі Віцебска. Мастак А.Пушкін і кампазітар Г.Шэмет падрыхтавалі незвычайную акцыю. Аляксандр адкрывае першую ў нашым горадзе прыватную галерэю урачыстае адкрыццё якой адбудзецца ў ноч з 23 на 24 сакавіка па вул. Суворова, 2. Ставіцца мэтай знаёміць віцяблян з маладымі нетрадыцыйнымі мастакамі Рэспублікі Беларусь. Адзінае, аб чым можна шкадаваць, тое, што галерэя займае вельмі невялікае памяшканне.
А 25 сакавіка ў 19.00 у Беларускім акадэмічным тэатры імя Я.Коласа адбудзецца аўтарскі вечар маладога кампазітара, загадчыка музычнай часткі тэатра Г.Шэмета. Слухачы стануць сведкамі першага выканання харэаграфічнай сімфоніі “Хрыстос прызямліўся ў Гародні” па матывах рамана У.Караткевіча, фрагменты з рок-оперы “Ладдзя роспачы”.
Уваход у театр у гэты дзень будзе свабодны.
(Знамя Юности, 15 червеня 1993)
Этот художник стал известен не очень давно. Кому-то работы Александра Пушкина нравятся, кому-то нет – автора, по-моему, это меньше всего интересует.
Он работает для удовлетворения собственной жажды творчества, никак не сообразуясь с конъюктурой. Свобода, независимость не только в мыслях,
но и в действиях, - его кредо. Кто из нас не мечтает об этом?
Как всякому художнику, Пушкину надо выставлять свои работы, делать совместные выставки с единомышленниками. Почему бы не в собственной галерее? Эта идея – иметь
частную картинную галерею – недавно воплотилась. Помещение в центре Витебска дала экономическая ассоциация АСК, осталось найти средства для ремонта.
Помочь
художнику вызвались Валентина Якимович из Минска, Альдона Загорскис и Юрий Сергеев из Витебска. Все равно денег не хватило. Саша написал письмо в газету “Беларусь”, которая выходит в Нью-Йорке. На публикацию откликнулись восемь американских белорусов – передали на создание галереи доллары… В результате ремонт был сделан, а портреты всех жертвователей помещены в галерее навечно.
Открытие частной галереи А.Пушкина состоялось 24 марта. Свои работы представили, в основном, молодые авторы – 19 человек, по одному произведению каждый. Направление, которому следуют все участники экспозиции, одно: постмодернизм. Работы самые разные: живопись, скульптура, картины с использованием весьма неожиданных материалов, даже человеческой крови.
Первая экспозиция будет демонстрироваться довольно долго. Потом, с появлением средств, Александр Пушкин думает провести ряд авторских выставок.
Принцип отбора работ – только то, что очень нравится. Требования к авторам – профессиональное образование.
Деньги на солидную выставку нужны немалые – транспортные расходы, издание каталогов. Чтобы заработать их, Александру придется немало потрудится. Благо, умеет он делать многое – любые художественно-оформительские работы, витражи, росписи… А потом опять будет праздник – с множеством друзей и знакомых – на очередной выставке.
На снимках: Александр Пушкин с женой Ларисой Михневич; приглашает “Арт-галерея”.
Василий ФЕДОСЕЕНКО
(Могилевские ведомости, 2 красавiка 1993 г.)
Известный витебский художник А.Пушкин открыл первую в Беларуси частную галерею современного искусства. Наша газета писала раньше о том, что живописец получил солидную валютную сумму от заграничных соотечественников на реализацию этого проекта. И вот – открытие-презентация галереи “У Пушкина”, которая недавно состоялась в Витебске.
– Алесь, извини, а почему среди картин, которые ты экспонируешь, нет работ могилевских художников? – обращаюсь я к Пушкину. – Неужели за все время реставрации собора Св. Станислава в нашем областном центре ты ни с кем из них не познакомился?
– Знаешь, к сожалению, в Могилеве я не встретил художников моложе тридцати пяти лет, – ответил тот. – Моя же галерея ориентируется на более молодых людей.
Несмотря на отсутствие полотен, Могилевщина, тем не менее, была достойно представлена на ночном пушкинском шоу. Около двух десятков человек, выгрузившихся в Витебске, имели в своих паспортах могилевскую прописку.
Мероприятие началось в час ночи. После ознакомления с выставкой, приглашенным была продемонстрирована слайдовая программа, отражающая творческо-политический
аспект жизни владельца галереи. Затем экран был решительно расстелен на полу. Под одобрительный рокот гостей там же, на полу, появилось вино, закуски. У многих было с собой…
Всем присутствующим Пушкин любезно представил участкового милиционера, призванного следить за порядком.
– Пейте, ешьте, гости дорогие, - прохаживался Александр среди галдящей публики.
Известный могилевский фотохудожник пытался вызвать Пушкина на откровенный винно-водочный диалог – не получилось, мастер кисти полностью отвергал спиртное.
Часам к пяти утра затихли звуки гитары, умолкло пение, народ потянулся к выходу. Оригинально оформленное помещение галереи с черным потолком и белым полом опустело. Участковый остался доволен – все было на уровне…
Е. Булова
МОГИЛЕВСКИЕ ВЕДОМОСТИ,
12 ноября 1992 г.
– Алесь, што прывяло цябе ў Магілёў?
– Я быў запрошаны Беларускай каталіцкай грамадой для рэстаўрацыі касцёла св. Станіслава. Мастаку-манументалісту (а гэта мая спецыяльнасць) можна толькі марыць аб такой рабоце. Працаваў я тут паўгода.
– Многім жыхарам Беларусі ты больш вядомы ні як мастак, а як…
– Антысеміт.
– Не, я хацеў казаць, “як палітычны змагар. А чаму ты сябе назваў “антысемітам”?
– У 1989 годзе я сказаў, што мару аб Беларусі без жыдоў і камуністаў. Тады гэтыя словы былі успрыняты як выбух гарматы. Нават “Правда” напісала пра гэта.
– Твае погляды з таго часу не змяніліся?
– Я не адмаўляюсь ад таго, што казаў раней. Але зараз я хачу бачыць Беларусь перш за ўсё дэмакратычнай. Хай у нас будуць польскія, яўрэйскія, іншыя суполкі. Але ўраду трэба перш за ўсё ўлічваць інтарэсы беларусоў. Вядома ж, і прэзідэнтам павінен быць толькі беларус.
– На твой погляд, у нас у рэспубліцы ёсць праявы нацыяналізму?
– Няма. Мы – Злучаныя Штаты ў Еўропе. Вось, напрыклад, у Слоніме на адной плошчы – касцёл, сінагога і праваслаўная царква. Ніколі не было ў нас ні нацыянальных хваляванняў, ні пагромаў.
– Але ж крыху раней ты казаў аб першачарговых інтарэсах беларусоў.
– Я маю на ўвазе толькі прававую абарону большасці карэннага насельніцтва Беларусі. Гэта не датычыць палітычных правоў. У тым жа Ізраілі перш за ўсё звяртаецца ўвага на стан карэнных жыхароў, яўрэяў. А потым ужо ідзе размова аб усіх іншых.
– Што ты ўкладваеш у паняцце “нацыяналізм”?
– Перш за ўсё гэта калі сваю нацыю ўзвялічваюць над іншымі. А ў нас ніколі не пачуеце, што беларусы самыя прыгожыя, самая разумныя, самыя таленавітая. Таксама праявай нацыяналізму лічу перагляд граніц. Я катэгарычна супраць гэтага.
– Алесь, каб быць сапраўдным мастаком, абавязкова мець пэўныя палітычныя погляды?
– Наадварот, палітыка і мастацтва – паняцці несумяшчальныя. Хаця 364 дні – я мастак, а адзін дзень – грамадзянін: іду на мітынг, на выбары.
– Мы добра памятаем тваю палітычную дзейнасць некалькі гадоў назад.
– Зразумейце, тады быў патрэбен хтосьці першы, хто б выйшаў з бел-чырвона-белым сцягам. Нехта павінен быў пачаць. А зараз трэба быць прафесіяналам. Ва ўсім. Калі ты займаешся бізнесам – імкніся стаць беларускім Ракфелерам, калі ты мастак – імкніся быць Сальвадорам Далі. Раней галоўным было слова, зараз – справа.
– Як ты ставішся да тых мастакоў, якія ў свой час малявалі камуністычных правадыроў? Ты б мог сябраваць з такім чалавекам?
– Ніколі. І рукі такім не падаю. У кожнага быў выбар: ці маляваць Леніна, ці падацца ў андэрграунд. Але ж да канфрантацыі я не заклікаю. Вось, напрыклад, наш вядомы беларускі
мастак М.Савіцкі. У мяне з ім нармальныя адносіны. Мы можам сустрэцца, пагутарыць. Развітваючыся, Савіцкі працягвае мне руку. І тут я адказваю: “Прабачце, Міхаіл Адрэевіч,
але я вам рукі не падам”. Як можна было адным і тым жа алоўкам маляваць мадону і гэтых камуністычных сатрапаў?
– Алесь, ты прадаеш свае работы?
– Я не камерцыйны мастак. За ўвес час прадаў толькі ў 1989 годзе Дзяржаўнаму мастацкаму музею Беларусі карціну за 1000 рублёў і нядаўна копію Маці Боскай Бялыніцкай за 100 долароў.
– Мне здаецца, ты б мог нядрэнна жыць.
– Безумоўна, але да багацця я не імкнуся. Дай мне грошы і я перастану маляваць, буду іх траціць на жанчын, падарожжы. У Магілёве адзін немец хацеў купіць у мяне карціну за 1000 марак. А я не прадаў. Немец вельмі здзівіўся. нічога, хай ведае – яшча ёсць нешт такое, што не прадаецца за грошы. Мы ўжо і так прадалі амаль ўсё: нафту, лес, дзевак.
– Твае адносіны да тых мастакоў, хто малюе на продаж.
– У кожнага свій шлях. Але мне здаецца, што сёння ў мастакоў часовыя цяжкасці. К нам яшче прыйдуць тыя ж бізнесмены, каб упрыгожыць свой катэдж. І таму зараз не трэба лізаць боты за 10 доллараў. Галоўнае – не згубіць гонар…
Гутарыў Е.Булова
5-11 траўня 1993 г.
Менавіта так называлася чарговая акцыя віцебскай прыватнай галерэі “У Пушкіна”. Хто такі Хоан Міро? Імя гэтага каталонскага творцы стаіць у шэрагу выдомых усяму свету мастакоў Сальвадора Далі, Пабла Пікасо, Марка Шагала. Але, на жаль, творчасць Міро яшче да нядаўніх часоў лічылася ў нас забароненай.
Сёлетні ж год знамянальны. Мастакоўскі свет адзначае стагоддзе з дня нараджэння вялікага каталонца. Міма такой падзеі, зразумела, не магла прйсці гарадская галэрэя сучастнага мастацтва. Яна сабрала прыхільнікаў творчасці іспанскага майстра на нефармальнае свята, што прайшло 22 красавіка.
Як адзначылі супрацоўнікі галерэі, гэтая імпрэза – толькі пачатак іхняй працы па прапагандзе, прэзентацыі сучастнага авангарднага мастацтва. Што ж, будзем чакаць новых мастацкіх акцый галерэі.
Ю. Тутэйшы
ЛІТАРАТУРА і МАСТАЦТВА, 24. IX. 94
Работы дванаццаці мастакоў з Мінска, Віцебска, Полацка, Гародні, Свіслачы досыць арганічна стварылі ёмістую кампазіцыю жывапісу і скульптуры ў галерэі А.Пушкіна, што ў Віцебску. Выставіліся тут постмадэрністы – ужо “пасталеўшыя” мастакі І. Кашкурэвіч, А.Пушкін, В.Васільеў, С.Цімохаў, К.Селіханаў і толькі ўзыхоходзячыя “зоркі” Н.Залозная, С.Бабарыка, Ю.Анушка да іншыя. Вядома, можна гаварыць пра суб’ектыўнасць адбору работ, пра перавагу сяброў. Але ніводнага разу нельга было адмовіць Аляксандру Пушкіну, як мастаку і трымальніку галерэі,
ў адчуванні только ўзнікшых перспектыўных і цікавых плыняў беларусскага мастацтва, у адкрыцці яшчэ невядомых імёнаў, у гусце, зрэшты, стварэння экспазіцыі і яе тэарэтычнага абаснавання.
Так, апошняя выстава “Роstмадэрністы” не проста зафіксавала з’яўленне гэтага накірунку, яна выявіла цэльнасць яго ў пэўным сэнсе паганскую – у тэматыцы і стварэнні вобразаў. Гэта шлях вяртання да міфалагічнасці, перакладзенай на сучасную мастацкую мову, падобны таму, з якога распачыналася авангарднае мастацтва XX стагоддзя.
Н.Ш.
На днях в редакцию зашел художник Александр Пушкин и пригласил журналистов к себе в мастерскую, в которой недавно поселились художники-иностранцы. Интересные ребята, работают сами по себе, вне всяких престижных пленэров, варят бумагу и «английские борщи», переплывают Двину. А Витебск ничегошеньки не знает.
Их трое. Мартин Гример из Бристоля (Англия), Мамука Джапаридзе из Тбилиси, Алексей Хацкевич из Минска. Профессиональные художники и большие оригиналы. Одно то,
что двое из них преодолели многие километры, государственные границы, бытовые трудности ради того, чтобы попасть в наш город, говорит об их неординарности. Хотя Витебск посещает немало интересных людей, но все же мы не можем всякий раз преодолеть любопытство – почему художники, артисты, люди искусства с удовольствием едут сюда. И даже, как герои нашего повествования, говорят, что совершают паломничество.
– Нам интересно было поработать в городе, где жили такие великие художники, как Шагал, Малевич, – говорит Мамука.
В Тбилиси у Мамука Джапаридзе есть своя галерея. Вместе с Мартином они уже осуществили один проект – это книга с английским, русским и грузинским алфавитами. Книга необычная – на бумаге, изготовленной по оригинальному рецепту.
– Это моя разработка, – говорит Мартин. – Я делаю бумагу 3 года, начал в Лондоне, с одним американским скульптором. Оригинальность нашего проекта заключается не в технологии, а в художественной концепции. Суть ее в том, что для изготовления листов мы используем афиши, газеты, макулатуру, которую собираем в городе. Это исходным материал, уникальный сам по себе.
Мартин Гример – график, пишет книгу о художниках. В Витебске накапливает фотоматериал, делает заметки в блокноте. Задумал написать серию гравюр.
– Пребывание здесь, – делится впечатлениями Мартин, – как сон, хороший кошмар, интересные видения, новый эксперимент. Здесь другая культура, другие люди, и мне, как художнику, очень любопытно узнать этот мир.
Идея проекта художников звучит примерно так: «Я здесь, Шагал!». Это будет альбом с графикой Мамуки Джапаридзе на бумаге Мартина Гримера. Как объясняют авторы, они
хотят передать художественными средствами свое ощущение города, контакта с Мастерами, которые оставили свое прикосновение к вечному.
– Конечно, трудно уловить дух, который когда-то существовал в городе. У нас жил Пиросмани, писал Тбилиси, и сегодня уже не найти тот неповторимый колорит города, который воспел Нико. Но иногда пространство, дома сохраняют память о прошлом, – говорит Мамука. – Это богатство самой среды. Интересно связать сегодняшнее ощущение города с тем, каким он был при жизни художников, каким он вошел в вечность, понять, чем он вдохновлял великих людей.
Художники сами не знают, когда закончат работу в Витебске. Но обещают обязательно показать ее горожанам. А потом альбом увидят в Тбилиси и Лондоне.
Т. Степанская.
Фото М. Шмерлинга.
Свабода, №43, 15 лістапада 1994 г.
Дзень пакутніцкай сьмерці ўніяцкага біскупа сьв. Язафата Кунцэвіча, забойства якога было справакаванае расейскімі манахамі ў 1623 г., адзначылі ў Віцебску беларускія ўніяты.
Адбылося гэта ў суботу, 12 лістапада. Кардынал Сьіёнтак і пробашч Януш дазволілі ўніятам правесці службу Божую ў віцебскім касьцёле сьв. Барбары.
Да гэтай падзеі была прымеркаваная тэатральная дзея. Афішы, расклееныя па ўсім горадзе, паведамлялі: “Аляксандр Пушкін ладзіць перфоманс “Шляхам сьвятога Язафата”.
Гэтая мастацкая імпрэза пачалася з Усыпенскай горкі: за духавым аркестрам манахі вялі па марозе босага 29-гадовага мясцовага мастака А.Пушкіна, абвешанага камянямі, з
крыжам у руках. За ім рахалася чарада моладзі з запаленымі сьвечкамі. Паступова на віцебскіх вуліцах да іх далучаліся жыхары горада. Як і было памастацку задумана, жанчына ў чорным абліла мастака чорнай вадой, што азначала няпраўду, якую навялі расейскія клірыкі на сьв. Язафата. Потым жанчына ў чырвоным абдала Аляксандра Пушкіна чырвонай вадой, што сымбалізавала любоў сьв. Язафата да Бога і да тутэйшага люду. Нарэшце жанчына ў белым лінула белую ваду, што ўвасабляла сьвятасць біскупа.
На беразе Дзьвіны А.Пушкіна паклалі ў човен і пусьцілі па рацэ…
Мэта пэрфомэнсу, як было напісана на афішах, “перажыць сорам і грэх забойства сьв.Язафата, пакаяцца, ачысьціцца і успрыняць асобу і дзейнасьць
яго ў постмадернісцкім
накірунку канца 20-га стагодзьдзя”. Мастак А.Пушкін зьбіраецца напісаць вялікі абраз сьв. Язафата для будучай Уваскрасенскай уніяцкай царквы.
Дарэчы, майстэрня мастака
месьціцца ў занядбаным будынку былой Аляксандраўскай гімназіі, узьведзеным на месцы драўлянага палаца Язафата Кунцэвіча, на ганку якога яго і забілі.
Але, як і ў 1623 г., не абышлося і цяпер без правакацыяў.
Праваслаўны япіскап Дзьмітрый, спасылаючыся на тое, што ў 1876 г. будынак гімназіі быў куплены Віцебскай эпархіяй і да 1917 ў ім мясьцілася духоўная сэмінарыя, самачынна уварваўся ў майстэрню Пушкіна. Акупаваўшы яе, ён за тры дні збудаваў з фанэры аўтар. Улады апячаталі памяшканне. Аблвыканкам зьбіраецца перадаць яго царкве. Тым часам творчая інтэлігенцыя Віцебска прапануе ў будынку Аляксандраўскай гімназіі, якую па значнасьці можна параўнаць з Царскасельскім ліцэем, стварыць музэй асьветніцтва або аднавіць гімназію.
Але, як мне здаецца, царкве не будынак патрэбны, а ёсьць мэта любою цаною выселіць адтуль мастака Пушкіна.
Алесь ДАШЧЫНСКІ
12 ноября стараниями небезызвестного художника Александра Пушкина прошло театрализированное представление, посвященное памяти известного церковного деятеля Великого княжества Литовского Иосафата Кунцевича (1580 – 12.11.1623 гг.). Убитый восставшими горожанами ровно 371 год назад, Кунцевич вошел в советскую историографию как деятель, силой и жестокостью насаждавший униатство на Беларуси. Мы не знаем подробностей его смерти. Но, возможно, это так и было как показал Александр и его группа поддержки. А вообще, пройти в восьмиградусный мороз полураздетым, босиком с Успенской горки по ул. Толстого к Двине, обливаемый краской, да еще черепашьим шагом – это, знаете ли, надо уметь и сильно хотеть. И хотя народу собралось, как говорится, кот наплакал, дело сделано не зря. Если даже несколько человек открыли для себя новую страничку ….. (далее – не восстановлено – ред.)
23 марта в детской художественной школе №1 по улице Суворова, дом 3, впервые в Витебске будет проводиться акция “Арт-прогноз-96”. В программе будут принимать участие известные и не очень витебские и минские художники, литераторы, музыканты, хореографы, кулинары и фармакологи. Последние будут вести пропаганду против наркотиков. В списке участников акции художник Александр Пушкин, режиссер Антон Гришкевич, критик Юрий Борисевич, лидер экс-рок-группы “Мроя” Леонид Вольский, руководитель оркестра нетрадиционного музыкального синтеза Вячеслав Дацкевич.
Все участники акции по желанию будут расписывать глиняные пласты, чтобы увековечить во времени свою тусовку. Кулинары обещают угостить всех собравшихся “выпеченными” литературными строфами. Участниками “Арт-прогноза-96” смогут стать все желающие, не пожалевшие заплатить в назначенный день за вход доллар по курсу. Действо начнется в 17.00 и продолжится до 23.00
Александр Пукшанский
“ИМЯ”, №12 (45) от 5. IV. 1996 г.
В то время, когда деятели культуры чуть ли не поголовно жалуются на неблагоприятные условия для творчества, кое-кто пытается решать проблему собственными силами. В Витебске по инициативе известного своими оригинальными проектами художника Алеся Пушкина прошла акция “Art-прагноз-96”.
По замыслу организаторов, совместный проект художников, литераторов, хореографов, фармакологов и кулинаров должен был стать переломным для белорусской культурной
ситуации. Переломов, однако, не наблюдалось, хотя реакция витебской публики была необычайно живой, что удивительно: действие проходило на белорусском языке, в городе малопочитаемом.
Безусловно, старания хореографической группы под странным названием «Бум-балет» не прошли даром, но и не оставили сильных впечатлений, равно как и пирожные,
выпеченные в форме букв и употребленные, как ни странно, по прямому назначению. Гвоздем программы стали литературные и музыкальные выступления участников
движения “Бум-Бам-Літ», захвативших с собой из Минска Касю Камоцкую и Лявона Вольского. Их песни вместе с творениями Сержа Жука-Минскевича, перфомансом
«Ільля Сін памер” Ильи Сина и стихами Сергея Поторанского, Севы Горячки, Змицера Вишнева и других принимались вполне одобрительно. И предложение «крестного отца»
«ББЛ» Валентина Акудовича поддержать литераторов в их стремлении поехать в Африку, бросив в фирменный тазик кто сколько сможет, нашло у публики поддержку.
На Африку, правда, не хватило. А вот Алеся Пушкина на следующий день также волновал вопрос проезда. Вложив свом честно заработанные деньги в проведение акции,
художник не без труда наскреб лишь на билет до Могилева, где его ждала работа.
Илья Свирин
«ПАГОНЯ», №13,
29 сакавіка - 4 красавіка 1996 г.
Ёсьць людзі, для якіх жыцьцё і творчасьць – няспынны акт грамадзянскага чыну, сталая барацьба за найвышэйшыя каштоўнасьці, галоўная з якіх – свабода. Менавіта яна
ўзносіць творцу на вяршыні ЧЫСТАГА МАСТАЦТВА, менавіта яна – Божая ласка і цярновы вянок. Крыж свабоды ўзвальваюць сабе на плечы толькі адзінкі – апантаныя
самотнікі. Да такіх асобаў належыць віцебскі мастак Алесь Пушкін.
Яго без перабольшаньня можна назваць “Байранам беларускага жывапісу”, гэткім сучасным рамантыкам-змагаром. Але ён не падобны да аскета-пустэльніка.
Хутчэй наадварот, Алесь Пушкін – каталізатар і рэалізатар вольных мастацкіх ідэй і вялікіх акцый, якія падбадзёрваюць і натхняюць іншых творцаў. Гэта чалавек, які, не
зважаючы на свою жыцьцёвую неўладкаванасьць і прэсінг “вертыкальшчыкау”, здольны дапамагаць пачынаючым талентам і аб’ядноўваць вакол сябе незалежных
літаратараў, мастакоў і музыкаў.
Яскравым сьведчаньнем гэтага сталася сьвята “Арт-прагноз-96”, якое адбылося ў Віцебску напярэдадні Дня Незалежнасьці. Ініцыятарам і фундатарам акцыі выступіў
сам Алесь Пушкін, ахвяраўшы заробленыя “потам і крывёю” 700 долараў. Планавалася правесьці сьвятя незалежнага мастацтва ў гістарычным будынку ратуші, але
віцебскія ўлады адмовілі Пушкіну. Таму “Арт-прагноз-96” адбыўся ў памяшканьні мясцовай мастацкай школы. І тут імпрэза мела ашаламляльны (!) посьпех. Гэта пры
платным уваходзе, коштам каля 1 долара і штучным ажыятажы вакол гастроляў у Віцебску расейскага тэатру Ленком на чале з такімі знакамітасьцямі як Алялсандр Абдулаў ды Ірына Алфёрава! Як ні дзіўна, але многія экзальтаваныя прыхільнікі расейскіх зорак былі расчараваныя сьпектаклем Ленкома і пасьпяшалі патрапіць на “Арт-прагноз-96”, каб палепшыць настрой.
Сапраўды, у мастацкай школе было весела і цікава, бо праграма “незалежнікаў” атрымалася вельмі насычанай і дынамічнай. Разагравалі публіку і літаратары, і музыкі, і танцоры, і мастакі, і нават кулінары з фармаколагамі. А якое суквецьце імёнаў удалося сабраць! Літаратары Валянцін Акудовіч, Алесь Аркуш, Юрась Барысевіч, Юры Гумянюк, Людміла Сільнова ды ўдзельнікі літ-суполкі “Бум-бам-літ”, рок-спевакі Лявон Вольскі і Кася Камоцкая… Уся дзея адбывалася на фоне графікі і жывапісу Алеся Пушкіна, Васіля Васільлева, Міхала Баразны і бум-бам-літаўцаў.
Безумоўна, цяжка пра ўсе гэта напісаць, бо акцыю трэба было пабачыць, каб напоўніть сваё сэрца нечуванай радасьцю і вольным духам. І усё гэты дзякуючы файнаму хлопцу, арыгінальнаму мастаку Алесю Пушкіну.
Адам ДРУЦКІ-ЛЮБЭЦКІ
весь материал взят из личного альбома Александра Пушкина
(по возможности использованы факсимильные подписи Пушкина к фотографиям
и отсканированные газетные статьи)
